Séc: Tòa Hiến pháp không thay đổi luật về bảo hiểm y tế công cộng

Theo các quan tòa Hiến pháp, không có gì là bất thường hay nghi ngờ, nếu xét về mức độ mặt bằng quyền lợi xã hội của các nhóm công dân khác nhau phân biệt bởi mối quan hệ chặt chẽ như thế nào của từng nhóm cụ thể với từng quốc gia cụ thể. Trách nhiệm của các nhà làm luật là hoạch định hệ thống bảo hiểm y tế công cộng và chăm sóc sức khỏe miễn phí sao cho phù hợp. Tòa Hiến pháp không muốn can thiệp vào những tranh luận chính trị về phạm vi và mức độ bảo hiểm y tế.

“Quyền được chăm sóc bảo vệ sức khỏe thực sự thuộc về tất cả mọi người, nghĩa là mỗi công dân quốc gia, cũng như mỗi người ngoại quốc trên lãnh thổ nước ta. Nhưng mặt bằng thứ hai là quyền được chăm sóc y tế miễn phí,” thư ký tòa Hiến pháp Vojtěch Šimíček nói. Các quan tòa Hiến pháp lưu ý, rằng ai không tham gia hệ thống bảo hiểm y tế công cộng, họ có khả năng sử dụng dịch vụ của bảo hiểm y tế thương mại. 

Bộ trưởng Y tế Miloslav Ludvík (ČSSD) hoan nghênh phán quyết của tòa Hiến pháp. “Tôi hoàn toàn đồng tình với phán quyết. Không thể mở cửa cho người nước ngoài lạm dụng hệ thống bảo hiểm y tế Séc,” Miloslav Ludvík bình luận trên tài khoản mạng xã hội Twitter của mình.

Những điều khoản qui định gây tranh cãi giới hạn phạm vi bảo hiểm y tế công cộng ở Cộng hòa Séc và ấn định những điều kiện để có thể tham gia hay loại bỏ khỏi hệ thống bảo hiểm y tế công cộng. Cụ thể, ví dụ luật qui định, rằng được tham gia hệ thống bảo hiểm y tế công cộng là những người đã có qui chế vĩnh trú ở CH Séc và những người, mặc dù không có vĩnh trú nhưng làm việc cho nhà sử dụng lao động ở Séc.

Theo đề nghị của tòa án Thành phố Praha, thì qui định luật như vậy dẫn đến phân biệt đối xử với người nước ngoài vô căn cứ. Đề xuất tương tự cũng được tòa án Quận Praha 6 đưa ra.

Hội đồng phân xử với bẩy quan toàn Hiến pháp có quan điểm khác nhau về lập trường trong phán quyết ngày 24 tháng Năm 2017. “Quyền lợi cụ thể về bảo vệ công cụ tài chính nhà nước không thể coi là quan trọng đến mức, để có thể biện minh cho những hạn chế thanh toán tài chính chăm sóc sức khỏe trẻ em,” lập trường trái ngược được cả chánh tòa Hiến pháp Pavel Rychetský và phó chánh án Jaroslav Fenyk ký, viết. Thế nhưng quan điểm của hai người đứng đầu tòa Hiến pháp chỉ là thiểu số trong hội đồng phân xử.

Tòa án Thành phố Praha phải phân xử trường hợp nữ công dân Ukraine, cư trú và lao động hợp pháp tại CH Séc từ năm 2008. Giấy phép lao động cuối cùng có hiệu lực đến ngày 31 tháng Một 2013. Nhưng trong năm 2012 mang thai và vì rủi ro thai nhi nên đã nghỉ làm việc và giấy phép lao động hết hạn. Và bởi vì không còn là người lao động và chưa có quyền vĩnh trú trên lãnh thổ, từ ngày 31 tháng Một 2013 đã không còn có cả bảo hiểm y tế.

Sinh con vào tháng Ba 2013 và tới tháng Sáu 2013 sản phụ này mới nhận được quyền vĩnh trú. Nghĩa là vào thời điểm sinh con, người phụ nữ ngoại quốc này không có bảo hiểm y tế, mặc dù trước đó nhiều năm liên tục đã đóng góp bảo hiểm đầy đủ. Tất cả mọi chi phí liên quan tới sinh đẻ phải tự thanh toán.

Tòa án quân Praha 6 phải phân xử trường hợp nữ công dân Ukraine khác, bị Viện chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh yêu cầu thanh toán chi phí điều trị lên tới 682.158 korun. Sản phụ này vì con không nằm trong diện bảo hiểm y tế công cộng nên đã ký hợp đồng cung cấp dịch vụ y tế. Sản phụ đã hành động như vậy trong tình huống, khi tính mạng của trẻ bị đe dọa.

Nay cả hai tòa án Thành phố Praha và Quận Praha 6 phải xử lại cả hai vụ việc. “Chúng tôi không có thẩm quyền đưa ra bất cứ bình luận nào về phán quyết của tòa Hiến pháp. Chúng tôi chờ phán quyết bằng văn bản và tất nhiên chúng tôi tôn trọng,” nữ phát ngôn viên tòa án Thành phố Praha Markéta Puci tuyên bố.

Theo tòa Hiến pháp, hồi tháng Chín năm ngoái tòa Tối cao đã phân xử trường hợp trẻ ngoại quốc sinh ra ở CH Séc và trên lý thuyết có thể tạo điều kiện cho các cơ quan tư pháp có thể giảm sự cứng rắn thái quá của luật trong những hoàn cảnh tương tự.